Tekst źródłowy strony LHS

'''Linia Hutnicza Szerokotorowa''' ('''LHS''') – linia kolejowa o rozstawie torów 1520 mm (tzw. szeroki tor), biegnąca od granicy z Ukrainą w Hrubieszowie aż do terminala w '''Sławkowie''' w województwie śląskim. Jest to najdłuższa linia szerokotorowa w Polsce i najdalej na zachód wysunięty odcinek torów o rozstawie „rosyjskim” w całej Europie. Jej długość wynosi około '''395 km'''. LHS ma strategiczne znaczenie gospodarcze, transportowe i geopolityczne, umożliwiając przewóz towarów z krajów byłego ZSRR bez konieczności przeładunku na granicy.

== Historia powstania ==

=== Lata 70. i decyzja polityczna ===
Budowa LHS została zainicjowana w latach 70. XX wieku w ramach współpracy gospodarczej PRL z ZSRR. Głównym celem była potrzeba sprawnego transportu rudy żelaza z kopalni w Krzywym Rogu (dzisiejsza Ukraina) do Huty Katowice – nowego sztandarowego zakładu metalurgicznego PRL.

Zbudowanie od podstaw nowej linii szerokotorowej pozwalało uniknąć konieczności przeładunku na granicy i ograniczało opóźnienia. Decyzja o budowie została podjęta w 1975 roku na szczeblu rządowym, a prace rozpoczęto w 1976 roku.

=== Budowa linii ===
Linię budowano od zera – powstały nowe nasypy, mosty, stacje i bocznice. Roboty trwały intensywnie w latach 1976–1979. W czerwcu 1979 r. dotarł pierwszy pociąg szerokotorowy do Sławkowa. Łączny koszt budowy wyniósł równowartość kilkudziesięciu miliardów złotych (ówczesnych), a przy budowie pracowały tysiące robotników.

=== Po 1989 roku ===
Upadek PRL i rozpad ZSRR spowodowały ograniczenie ruchu i niepewność przyszłości LHS. W latach 90. nastąpił spadek przewozów, a linia przestała być używana na pełną skalę. Dopiero po 2000 roku, w związku z rozwojem handlu z Ukrainą i Rosją, nastąpiło stopniowe ożywienie.

Od 2001 roku zarządcą infrastruktury jest '''PKP LHS Sp. z o.o.''', będąca spółką-córką Grupy PKP.

== Przebieg linii ==

LHS biegnie przez województwa:
* lubelskie (Hrubieszów, Zamość),
* podkarpackie (Jarosław, Przeworsk),
* świętokrzyskie (Stalowa Wola, Sandomierz),
* małopolskie (Tarnów, Nowy Korczyn),
* śląskie (Sławków – terminal końcowy).

Główne stacje i posterunki:
* Hrubieszów LHS – początek linii na granicy z Ukrainą,
* Zamość Bortatycze LHS,
* Biłgoraj LHS,
* Sandomierz LHS,
* Dąbrowa Górnicza Wschodnia LHS,
* Sławków LHS – końcowa stacja i główny terminal przeładunkowy.

== Infrastruktura ==

LHS to linia jednotorowa, niezelektryfikowana, przystosowana do obsługi ciężkich pociągów towarowych. Zastosowano profil toru zgodny ze standardami radzieckimi, z dużymi promieniami łuków i mocnymi podtorzami. Mimo że nie jest zelektryfikowana, linia umożliwia przejazd ciężkich składów o masie nawet 6000 ton.

Obecnie planuje się częściową modernizację i elektryfikację odcinków LHS oraz wdrożenie systemów ERTMS/ETCS poziomu 2.

Terminale przeładunkowe:
* '''Euroterminal Sławków''' – główny terminal, wyposażony w suwnice, dźwigi, place kontenerowe, rampy i stacje celne,
* '''Zamość Bortatycze''' – terminal obsługujący przewozy z kierunku Lwowa,
* '''Hrubieszów LHS''' – punkt graniczny z Ukrainą, miejsce wymiany składów.

== Tabor ==

LHS posiada własny park lokomotywowy, niezależny od PKP Intercity i PKP Cargo. Dominują lokomotywy spalinowe, głównie serii:
* '''ST44''' – lokomotywy „gagariny”, produkcji radzieckiej, długo stosowane w eksploatacji LHS,
* '''ST40s''' (modernizacja M62 z silnikiem MTU),
* '''TEM2''' – lokomotywy manewrowe,
* '''ST48''' – nowoczesne spalinowozy dostosowane do potrzeb LHS,
* oraz nieliczne egzemplarze nowszych typów (np. Dragon 2 w wersji spalinowej – testy).

Tabor towarowy stanowią głównie wagony platformy kontenerowe, węglarki i wagony samowyładowcze, przystosowane do szerokiego toru.

== Przewozy ==

LHS przewozi głównie:
* rudy metali (żelaza, manganu),
* węgiel,
* drewno,
* nawozy sztuczne,
* kontenery z towarami z Chin (Nowy Jedwabny Szlak),
* zboża i inne towary masowe.

LHS obsługuje również przewozy strategiczne: paliwa, sprzęt wojskowy oraz materiały niebezpieczne (zgodnie z przepisami RID). Przewozy odbywają się 24h na dobę.

== Znaczenie gospodarcze i geopolityczne ==

LHS ma strategiczne znaczenie jako:
* korytarz transportowy między UE a WNP (dawny ZSRR),
* alternatywa dla przeładunku granicznego w Dorohusku czy Medyce,
* punkt wejścia pociągów z Chin na terytorium UE (tzw. '''Nowy Jedwabny Szlak'''),
* element bezpieczeństwa energetycznego i militarnego.

W czasie wojny na Ukrainie (od 2022 r.) LHS odegrała kluczową rolę w przewozie sprzętu, pomocy humanitarnej i materiałów wojennych. Dzięki szerokotorowej infrastrukturze możliwe było szybkie i masowe przemieszczanie ładunków z głębi Ukrainy do Polski.

== Euroterminal Sławków ==

Sławków to najważniejszy terminal na linii LHS. Jest wyposażony w:
* place kontenerowe i rampy,
* dźwigi i suwnice kontenerowe,
* magazyny,
* zaplecze celne i sanitarne,
* torowiska normalne i szerokie.

W 2023 r. przez terminal przewinęło się ponad 100 000 TEU (jednostek kontenerowych). W 2024 r. uruchomiono automatyczne systemy identyfikacji kontenerów RFID i monitoring ładunków.

== Bezpieczeństwo i przepisy ==

LHS podlega specjalnym przepisom technicznym – m.in. ma własne instrukcje ruchu, eksploatacji, utrzymania torów i taboru. Ruch odbywa się według osobnych regulaminów wewnętrznych, a pracownicy muszą przejść specjalistyczne szkolenia.

Wprowadzenie systemów informatycznych (np. LHSnet, zarządzanie składem) umożliwiło cyfryzację dokumentacji przewozowej.

== Plany rozwoju ==

W perspektywie 2025–2030 planuje się:
* częściową elektryfikację wybranych odcinków LHS,
* rozbudowę terminali w Sławkowie i Hrubieszowie,
* zakup nowych lokomotyw spalinowych i hybrydowych,
* rozbudowę współpracy z operatorami chińskimi i kazachskimi,
* budowę centrum szkoleniowego PKP LHS w Tarnobrzegu.

Rozważana jest również budowa odnogi LHS do Katowic i Gliwic (wariant koncepcyjny).

== Ciekawostki ==

* LHS to jedyna w całości szerokotorowa linia w Polsce, zarządzana przez osobną spółkę.
* Pociągi LHS osiągają długość do 900 metrów i masę ponad 5000 ton.
* Lokomotywy LHS nie mogą wjeżdżać na sieć normalnotorową – obowiązuje ścisła separacja systemów.
* Istnieje specjalna '''Sieć Radiotelefoniczna LHS''', niezależna od PKP PLK.

== Galeria ==
[[Plik:ST40s Sławków LHS.jpg|thumb|Lokomotywa ST40s na stacji końcowej Sławków LHS]]
[[Plik:Mapa LHS.png|thumb|Przebieg linii LHS na tle Polski i Ukrainy]]
[[Plik:Euroterminal suwnica.jpg|thumb|Suwnica kontenerowa w Euroterminalu]]

== Zobacz też ==
* [[Sławków]]
* [[Euroterminal Sławków]]
* [[PKP LHS]]
* [[Nowy Jedwabny Szlak]]
* [[ST44]]
* [[TEM2]]
* [[Kolej szerokotorowa w Polsce]]

== Przypisy ==
<references />

== Linki zewnętrzne ==
* [https://lhs.com.pl Oficjalna strona PKP LHS]
* [https://pl.wikipedia.org/wiki/Linia_Hutnicza_Szerokotorowa Wikipedia – Linia Hutnicza Szerokotorowa]
* [https://utk.gov.pl/ Urząd Transportu Kolejowego – informacje o LHS]