Tekst źródłowy strony SP42

== SP42 – pasażerska wersja lokomotywy SM42 ==
'''SP42''' to normalnotorowa lokomotywa spalinowa typu Bo’Bo’, będąca odmianą popularnej lokomotywy manewrowej '''SM42'''. Produkowana przez zakłady '''Fablok''' w Chrzanowie w latach 1970–1978, została przystosowana do prowadzenia pociągów pasażerskich dzięki wyposażeniu w kocioł parowy do ogrzewania wagonów.

== Historia ==
=== Geneza projektu ===
W latach 60. XX wieku PKP potrzebowały lokomotywy spalinowej zdolnej do prowadzenia pociągów pasażerskich na liniach niezelektryfikowanych. SM42, choć sprawna technicznie, nie posiadała systemu ogrzewania wagonów. W odpowiedzi Fablok opracował wersję z kotłem parowym – SP42.

=== Produkcja ===
Produkcja SP42 rozpoczęła się w 1970 roku. Łącznie powstało 268 egzemplarzy, z czego większość trafiła do PKP. Lokomotywy były wykorzystywane głównie w ruchu lokalnym i regionalnym.

=== Koniec eksploatacji ===
Wraz z wycofywaniem wagonów ogrzewanych parą i elektryfikacją linii, SP42 zaczęto wycofywać z eksploatacji. Część egzemplarzy została przebudowana na SM42, a inne zezłomowano.

== Dane techniczne ==
* '''Producent''': Fablok, Chrzanów
* '''Lata produkcji''': 1970–1978
* '''Układ osi''': Bo’Bo’
* '''Masa służbowa''': 72 t
* '''Długość''': 14 240 mm
* '''Szerokość''': 3173 mm
* '''Wysokość''': 4400 mm
* '''Średnica kół''': 1100 mm
* '''Silnik spalinowy''': a8C22 (V8, turbo)
* '''Moc znamionowa''': 588 kW (800 KM)
* '''Prędkość konstrukcyjna''': 90 km/h
* '''Rodzaj przekładni''': elektryczna
* '''System hamulcowy''': Oerlikon
* '''Sterowanie wielokrotne''': tak
* '''System ogrzewania''': kocioł parowy

== Eksploatacja ==
=== PKP ===
Lokomotywy SP42 były wykorzystywane do prowadzenia pociągów pasażerskich na liniach niezelektryfikowanych, szczególnie w regionach południowych i wschodnich Polski. Obsługiwały m.in. linie:
* Kraków – Zakopane
* Lublin – Zamość
* Białystok – Ełk

=== Przebudowy ===
W latach 90. wiele egzemplarzy SP42 zostało przebudowanych na SM42 poprzez demontaż kotła parowego. Otrzymały nowe oznaczenia i były wykorzystywane jako lokomotywy manewrowe.

== Ciekawostki ==
* SP42 bywała nazywana „Kociołkiem” ze względu na obecność kotła parowego.
* W niektórych egzemplarzach kocioł był nieczynny, a lokomotywa pełniła funkcję SM42.
* SP42-001 była pierwszą lokomotywą tej serii i została zaprezentowana na targach w Poznaniu w 1970 roku.
* W 2020 roku SP42-260 została odrestaurowana przez miłośników kolei i wystawiona w Skansenie Taboru Kolejowego w Chabówce.

== Multimedia ==
Zdjęcia i filmy związane z SP42 można znaleźć w Wikimedia Commons pod hasłem [https://commons.wikimedia.org/wiki/Category:SP42 SP42].

== Zobacz też ==
* [[SM42]]
* [[SU42]]
* [[Lokomotywy spalinowe w Polsce]]
* [[Fablok]]

== Przypisy ==
{{Przypisy}}

== Linki zewnętrzne ==
* [https://pl.wikipedia.org/wiki/Fablok_6D#SP42 Artykuł o SP42 na Wikipedii]
* [https://kolej.mkm.szczecin.pl/encyklopedia/sp42 Encyklopedia SP42 – Kolejowy KOMIS]
* [https://transportszynowy.pl/kolej/loksp42 Opis techniczny SP42 na transportszynowy.pl]

[[Kategoria:Lokomotywy spalinowe]]
[[Kategoria:Lokomotywy w Polsce]]
[[Kategoria:Fablok]]