Edytujesz Transport psażerski

{{Artykuł
| tytuł = Transport pasażerski
| obraz = Passenger_transport.jpg
| podpis = Pociąg pasażerski jako przykład transportu zbiorowego
| dziedzina = Transport
| kategoria = Komunikacja
}}

'''Transport pasażerski''' – forma przemieszczania osób z jednego miejsca do drugiego przy użyciu różnych środków transportu. Może mieć charakter lokalny, regionalny, krajowy lub międzynarodowy. Transport pasażerski odgrywa kluczową rolę w funkcjonowaniu społeczeństw, umożliwiając dostęp do pracy, edukacji, usług oraz integrację przestrzenną.

== Rodzaje transportu pasażerskiego ==
Transport pasażerski dzieli się na kilka podstawowych kategorii:

=== Transport drogowy ===
Najbardziej rozpowszechniona forma transportu pasażerskiego. Obejmuje:
* [[Autobus|autobusy]] – komunikacja miejska, międzymiastowa, turystyczna.
* [[Samochód osobowy|samochody osobowe]] – transport indywidualny.
* [[Taksówka|taksówki]] i [[carsharing]] – usługi przewozowe na żądanie.

=== Transport kolejowy ===
Realizowany przez [[kolej konwencjonalna|kolej konwencjonalną]] oraz [[koleje dużych prędkości]]. Obejmuje:
* [[PKP Intercity]] – przewozy dalekobieżne.
* [[Polregio]] – przewozy regionalne.
* [[Pendolino]] – szybkie połączenia między dużymi miastami.

=== Transport lotniczy ===
Obsługuje połączenia krajowe i międzynarodowe. Dzieli się na:
* [[Lotnictwo cywilne]] – regularne linie lotnicze.
* [[Loty czarterowe]] – organizowane na potrzeby turystyki.
* [[Lotnictwo prywatne]] – transport indywidualny.

=== Transport wodny ===
Wykorzystywany głównie w regionach nadmorskich i rzecznych:
* [[Prom]] – przewozy pasażerskie przez zbiorniki wodne.
* [[Statek pasażerski]] – rejsy turystyczne i komunikacyjne.

=== Transport miejski ===
Zintegrowany system komunikacji w obrębie aglomeracji:
* [[Tramwaj]] – szybki transport szynowy w miastach.
* [[Metro]] – podziemna kolej miejska.
* [[Autobus miejski]] – podstawowy środek komunikacji publicznej.
* [[Trolejbus]] – pojazd elektryczny zasilany z sieci trakcyjnej.

== Organizacja transportu ==
Transport pasażerski może być:
* '''Publiczny''' – organizowany przez samorządy, państwo lub operatorów komunalnych.
* '''Prywatny''' – realizowany przez firmy przewozowe, taksówki, carsharing.
* '''Zintegrowany''' – systemy umożliwiające przesiadki między różnymi środkami transportu (np. [[bilet zintegrowany]]).

== Znaczenie społeczne ==
Transport pasażerski wpływa na:
* '''Mobilność społeczną''' – dostęp do pracy, edukacji, usług.
* '''Rozwój gospodarczy''' – ułatwia przepływ ludzi i kapitału.
* '''Integrację regionalną''' – łączy miasta, wsie, regiony.
* '''Jakość życia''' – skraca czas podróży, zwiększa dostępność przestrzeni.

== Ekologia i zrównoważony rozwój ==
Współczesne systemy transportu pasażerskiego dążą do:
* '''Redukcji emisji CO₂''' – rozwój pojazdów elektrycznych, [[kolej elektryczna]].
* '''Promowania transportu zbiorowego''' – zmniejszenie ruchu samochodowego.
* '''Integracji z rowerami i pieszymi''' – budowa węzłów przesiadkowych, [[park and ride]].

== Transport pasażerski w Polsce ==
W Polsce transport pasażerski realizowany jest przez:
* [[PKP Intercity]], [[Polregio]], [[Koleje Mazowieckie]], [[Koleje Dolnośląskie]] – przewozy kolejowe.
* [[ZTM Warszawa]], [[MPK Kraków]], [[ZTM Gdańsk]] – komunikacja miejska.
* [[LOT Polish Airlines]] – transport lotniczy.
* Liczne firmy autobusowe – przewozy międzymiastowe i turystyczne.

Rozwój transportu pasażerskiego wspierany jest przez fundusze unijne, programy modernizacji infrastruktury oraz inwestycje w tabor.

== Wyzwania ==
Transport pasażerski stoi przed szeregiem wyzwań:
* '''Zatłoczenie''' – szczególnie w miastach i godzinach szczytu.
* '''Finansowanie''' – utrzymanie i rozwój infrastruktury.
* '''Dostępność''' – zapewnienie transportu w regionach słabiej skomunikowanych.
* '''Transformacja energetyczna''' – przejście na pojazdy niskoemisyjne.

== Przyszłość ==
Transport pasażerski zmierza w kierunku:
* '''Cyfryzacji''' – aplikacje mobilne, [[bilet elektroniczny]], systemy informacji pasażerskiej.
* '''Autonomizacji''' – testy pojazdów bezzałogowych.
* '''Zrównoważonej mobilności''' – rozwój [[transport multimodalny|transportu multimodalnego]].
* '''Integracji regionalnej''' – budowa nowych połączeń kolejowych i lotniczych.

== Zobacz też ==
* [[Transport kolejowy]]
* [[Transport drogowy]]
* [[Transport lotniczy]]
* [[Transport wodny]]
* [[Transport miejski]]
* [[Zrównoważony transport]]
* [[Mobilność miejska]]
* [[Bilet elektroniczny]]

== Bibliografia ==
* Nowak, M. (2023). ''Transport pasażerski w Polsce i Europie''. Instytut Mobilności.
* Kowalski, J. (2022). ''Zrównoważony rozwój komunikacji publicznej''. Wydawnictwo Transportowe.

[[Kategoria:Transport]]
[[Kategoria:Transport pasażerski]]
[[Kategoria:Komunikacja miejska]]
[[Kategoria:Mobilność]]