EN71

🏅 Ten artykuł został wyróżniony jako Dobry Artykuł w Kolejopedii.
Akcja trwa od 1 do 31 lipca 2025 roku.

Nagrodę Dobrego Artykułu w ramach akcji Dobre Artykuły w Kolejopedii! Nagrodę przyznał Admin Kolejopedia (dyskusja)

EN71

Typ pojazdu	elektryczny zespół trakcyjny (EZT)
Producent	Pafawag, ZNTK Mińsk Mazowiecki
Lata produkcji	1965–1997 (przebudowy)
Liczba wyprodukowanych	–
Układ osi	Bo’Bo’+2’2’+2’2’+Bo’Bo’
Masa własna	ok. 190 t
Długość pojazdu	ok. 86 840 mm
Moc ciągła	–
Prędkość maksymalna	–
Napięcie zasilania	3 kV DC
Służba	–
Użytkownicy	–
Inne oznaczenia	–

EN71 – czteroczłonowy elektryczny zespół trakcyjny przeznaczony do obsługi połączeń pasażerskich w trudnym terenie, zwłaszcza na liniach górskich. Powstał jako rozwinięcie popularnej serii EN57 i EN61, z dodatkowym członem napędowym w celu poprawy właściwości trakcyjnych. Pojazdy te były użytkowane przez dekady przez PKP, a później m.in. przez Polregio i Koleje Małopolskie.

Spis treści

1. Geneza
2. Produkcja i warianty
3. Budowa i różnice względem EN57
4. Eksploatacja w Polsce
5. Eksploatacja zagraniczna
6. Modernizacje
7. Numeracja
8. Dane techniczne
9. Ciekawostki
10. Zobacz też
11. Bibliografia

Geneza

W latach 60. XX wieku PKP rozpoczęły eksploatację EN57 jako podstawowego EZT. Jednak szybko okazało się, że trzyczłonowa wersja nie radzi sobie z podgórskimi szlakami, szczególnie na liniach:

• Kraków – Zakopane,
• Nowy Sącz – Muszyna,
• Jelenia Góra – Szklarska Poręba.

W 1965 roku postanowiono zbudować nową odmianę – z dodatkowym członem silnikowym. Tak powstał pierwszy EN71 – jednostka „górska” o lepszym przyspieszeniu i uciągu.

Produkcja i warianty

Seria została zaprojektowana i wykonana przez wrocławski Pafawag, z wykorzystaniem podzespołów z EN57. Od 1965 do 1976 wyprodukowano 40 jednostek oznaczonych jako EN71-001 do EN71-040.

W latach 90. i 2000. kolejne EN71 powstawały poprzez przebudowę EN57, głównie w ZNTK Mińsk Mazowiecki i ZNTK Nowy Sącz.

Odmiany:

• **EN71 klasyczne** – jednostki fabryczne,
• **EN71-100, -200 itd.** – przebudowy EN57,
• **EN71AKM, EN71AL** – jednostki modernizowane z nowymi czołami, napędem i wnętrzem.

Budowa i różnice względem EN57

EN71 to czteroczłonowy EZT w układzie:

• ra – wagon rozrządczy z kabiną (sterowniczy),
• s – wagon silnikowy (napędowy),
• s – drugi wagon silnikowy,
• ra – wagon rozrządczy.

Dodatkowy człon silnikowy sprawia, że:

• zwiększono moc ciągłą (z 580 do 1 160 kW),
• poprawiono przyspieszenie na górskich trasach,
• zwiększono masę pojazdu i nacisk na oś.

Główne cechy:

• klasyczny rozruch oporowy,
• pantografy na środkowych członach,
• hamulce Oerlikon,
• siedzenia typu wagonowego (2+2),
• toalety grawitacyjne w kabinach końcowych.

Czoła EN71 są identyczne jak w EN57, co pozwalało na łatwą eksploatację i łączenie składów.

Eksploatacja w Polsce

EN71 od początku trafiły na południe kraju – do Krakowa, Nowego Sącza, Żywca i Wrocławia. Obsługiwały m.in. relacje:

• Kraków – Zakopane,
• Kraków – Krynica,
• Nowy Sącz – Muszyna – Stróże,
• Wrocław – Szklarska Poręba.

W późniejszych latach trafiały także do:

• Poznania (relacje nad Bałtyk),
• Białegostoku,
• Lublina.

Po 2001 roku, z restrukturyzacją PKP, wiele EN71 trafiło do Polregio. Dziś kursują one w województwach: małopolskim, podkarpackim, wielkopolskim, podlaskim i świętokrzyskim.

Eksploatacja zagraniczna

Część jednostek EN71 została sprzedana lub wypożyczona za granicę:

• Słowacja – EN71-040 (oznaczenie ZSSK 460),
• Ukraina – czasowe wypożyczenia,
• Litwa – testowe przejazdy, nie przyjęły się ze względu na szeroki tor.

EN71 dobrze sprawdzały się w rejonach górskich – np. na trasie Koszyce – Poprad – Żilina.

Modernizacje

W latach 2005–2020 wiele EN71 przeszło modernizacje – zarówno powierzchowne, jak i głębokie. Powstały m.in.:

EN71AKM (Koleje Mazowieckie)

• nowe czoła „kwadratowe”,
• nowe pulpity i systemy pokładowe,
• nowe siedzenia i klimatyzacja kabiny maszynisty,
• zastosowanie napędu z rozruchem tyrystorowym.

EN71AL, EN71Ac

• napęd asynchroniczny z falownikami,
• sterowanie mikroprocesorowe,
• informacja pasażerska LED, klimatyzacja,
• przystosowanie do 130 km/h.

Niektóre jednostki wyposażono w Wi-Fi, monitoring, rampy dla niepełnosprawnych i systemy ECTS poziomu 1.

Numeracja

Fabryczne EN71 noszą numery 001–040. Jednostki zmodernizowane mają nowe serie:

• EN71-100 – lekkie modernizacje,
• EN71AKM – Koleje Mazowieckie,
• EN71AL – głębsza modernizacja (np. EN71AL-105),
• EN71Ac – modernizacja ze zmianą napędu.

Przebudowy z EN57 mogą mieć numerację zgodną z pierwotnym numerem członu bazowego.

Dane techniczne

• Długość całkowita: 86 840 mm
• Masa własna: ok. 190 t
• Układ osi: Bo’Bo’+2’2’+2’2’+Bo’Bo’
• Liczba członów: 4
• Moc ciągła: 1 160 kW
• Liczba miejsc siedzących: ok. 280
• Prędkość maksymalna: 110 km/h (modernizacje do 130 km/h)
• Napięcie zasilania: 3 kV DC
• Rodzaj hamulca: pneumatyczny Oerlikon
• Rozruch: oporowy (modernizacje: tyrystorowy lub falownikowy)

Ciekawostki

• EN71 to pierwszy seryjnie budowany czteroczłonowy EZT w Polsce,
• Jednostka EN71-040 była eksploatowana przez ZSSK jako 460.001,
• Wiele EN71 było przez lata mylonych z EN57 przez pasażerów,
• EN71 był bazą konstrukcyjną dla późniejszych serii jak ED72,
• Jednostki EN71 wykorzystywane były w pociągach specjalnych – np. „Podhalański”, „Śnieżka”.

Zobacz też

• EN57
• ED72
• Polregio
• Koleje Małopolskie
• ZNTK Mińsk Mazowiecki
• EZT w Polsce
• Pafawag

Bibliografia

• Tabor Pafawag 1960–1990 – archiwalne katalogi
• "EZT serii EN57 i EN71" – Świat Kolei 2001
• Raporty UTK – stan taboru 2010–2023
• Dokumentacja modernizacyjna KM, ZNTK
• Artykuły branżowe: Kurier Kolejowy, Rynek Kolejowy
• Wikipedia EN/PL – „EN71”, „Pafawag”, „EZT”

Przypisy

<references />

Nagrodę Dobrego Artykułu w ramach akcji Dobre Artykuły w Kolejopedii! Nagrodę przyznał Admin Kolejopedia (dyskusja) 15:17, 9 lip 2025 (CEST)