Newag

Newag S.A.
	Plik:Newag logo.png
	Logo spółki Newag
Rok założenia	1876
Rok rozwiązania	–
Forma prawna	Spółka Akcyjna
Siedziba	Nowy Sącz
Kraj	Polska
Branża	przemysł kolejowy
Produkty	EZT, lokomotywy, modernizacje
Zatrudnienie	ok. 1600 (2024)
Właściciel	Zbigniew Jakubas (kontrolny pakiet)
Strona internetowa	Oficjalna strona

Newag S.A. – polskie przedsiębiorstwo z siedzibą w Nowym Sączu, specjalizujące się w projektowaniu, produkcji i modernizacji taboru kolejowego. Jest jednym z największych producentów pojazdów szynowych w Polsce i Europie Środkowo-Wschodniej, znanym głównie z elektrycznych zespołów trakcyjnych serii Impuls oraz lokomotyw elektrycznych Dragon i Griffin.

Historia[edytuj]

Początki: Warsztaty Kolejowe w Nowym Sączu (1876–1945)[edytuj]

Zakład został założony w 1876 roku jako warsztat Kolei Galicyjskiej im. Karola Ludwika, działający na zapleczu austro-węgierskiej sieci kolejowej. W okresie zaborów i międzywojennym zajmował się głównie naprawą wagonów i lokomotyw.

W II RP warsztaty działały jako część PKP, podlegając bezpośrednio Dyrekcji Okręgowej Kolei Państwowych. W czasie II wojny światowej zakład był wykorzystywany przez niemieckie koleje okupacyjne (Deutsche Reichsbahn) do remontów taboru wojskowego.

PRL: Zakłady Naprawcze Taboru Kolejowego (1945–1989)[edytuj]

Po wojnie przedsiębiorstwo przyjęło nazwę Zakłady Naprawcze Taboru Kolejowego w Nowym Sączu (ZNTK Nowy Sącz). Specjalizowało się w remontach wagonów osobowych i towarowych, modernizacji taboru oraz wykonywaniu napraw głównych.

W latach 60. i 70. rozpoczęto modernizacje wagonów piętrowych Bhp, później także elektrycznych zespołów trakcyjnych EN57. Zakład pełnił kluczową rolę w utrzymaniu sprawności floty PKP w okresie intensywnego rozwoju kolei.

Transformacja: Newag Nowy Sącz (1990–2005)[edytuj]

Po 1989 roku rozpoczęła się restrukturyzacja ZNTK. W 2003 roku zakład został sprywatyzowany i przekształcony w spółkę Newag Sp. z o.o., a następnie – w 2005 – w spółkę akcyjną. Wtedy rozpoczęto transformację od firmy remontowej do nowoczesnego producenta pojazdów szynowych.

Współczesność: Producent taboru (2005–obecnie)[edytuj]

Od 2008 roku Newag rozpoczął samodzielną produkcję taboru. W 2010 r. zaprezentowano pierwszą generację elektrycznych zespołów trakcyjnych – Impuls. Od tego momentu firma rozpoczęła ekspansję na rynek polski i europejski.

W 2013 roku kontrolny pakiet akcji Newagu nabył Zbigniew Jakubas – polski inwestor prywatny. W tym samym roku firma zadebiutowała na Giełdzie Papierów Wartościowych w Warszawie.

Produkty[edytuj]

Elektryczne zespoły trakcyjne (EZT)[edytuj]

Najbardziej rozpoznawalna linia produktów Newagu to EZT-y serii Impuls. Są to nowoczesne pojazdy do obsługi przewozów regionalnych, aglomeracyjnych i międzywojewódzkich.

Model	Przewoźnicy	Liczba jednostek	Uwagi
31WE (Impuls 1)	Koleje Dolnośląskie, Koleje Małopolskie	ok. 50	3-członowe
36WE (Impuls 1)	Koleje Mazowieckie, Polregio	ok. 40	4-członowe
45WE (Impuls 2)	SKM Warszawa, Koleje Śląskie	ok. 30	nowa generacja, ETCS
35WEh	Koleje Małopolskie, Polregio	12	hybrydowy

EZT Newagu wyposażone są w systemy ETCS, klimatyzację, monitoring, Wi-Fi i miejsca dla osób z niepełnosprawnościami. Pojazdy te uzyskały dopuszczenia również w Czechach, na Litwie i Słowacji.

Lokomotywy elektryczne[edytuj]

Newag produkuje nowoczesne lokomotywy do ruchu towarowego i pasażerskiego:

**E6ACT "Dragon 2"** – lokomotywa towarowa, 6-osiowa, o mocy 5,1 MW, zasilanie 3 kV DC, możliwość wersji z silnikiem pomocniczym.
**E4MSU "Griffin"** – uniwersalna lokomotywa pasażerska lub towarowa, 4-osiowa, 5,6 MW, wersje wielosystemowe (PL, CZ, SK, HU).

Lokomotywy trafiają do przewoźników takich jak Lotos Kolej, CTL Logistics, PKP Intercity (Griffin dla pociągów TLK i IC) i DB Cargo Polska.

Spalinowe zespoły trakcyjne (SZT)[edytuj]

Produkcja obejmuje również SZT:

**222M** – dwu- lub trzyczłonowe jednostki dla woj. zachodniopomorskiego.
**215M** – jednostki eksploatowane m.in. przez woj. lubuskie i warmińsko-mazurskie.

Modernizacje taboru[edytuj]

Newag od lat realizuje także modernizacje:

EN57 – przebudowy na EN57AL, EN57FPS, EN57M.
SM42 – modernizacje do wersji 6Dg (diesel z silnikiem Caterpillar, nowy pulpit).
ET41 – elektryczne lokomotywy dwuczłonowe dla PKP Cargo.

Struktura i właściciele[edytuj]

Głównym akcjonariuszem (ponad 60%) jest **Zbigniew Jakubas** – polski miliarder.
Spółka publiczna od 2013 roku – notowana na GPW.
Centrala: Nowy Sącz (woj. małopolskie), główny zakład produkcyjny i biurowiec.
Zakłady zależne: Grybów (produkcja konstrukcji stalowych), Gliwice (modernizacje).

Ekspansja i eksport[edytuj]

Newag jest obecny nie tylko w Polsce:

**Litwa** – dostawa EZT dla LTG Link.
**Czechy i Słowacja** – homologacja EZT Impuls 2.
**Węgry** – współpraca z przewoźnikami prywatnymi.
Lokomotywy Dragon 2 testowane były w Niemczech i Austrii.

Badania i rozwój[edytuj]

Newag posiada własne biuro projektowe, dział badań i laboratoria testowe. Współpracuje z Politechniką Krakowską i AGH. Opracowuje nowe rozwiązania:

napędy wodorowe (projekty pilotażowe),
hybrydowe jednostki trakcyjne,
w pełni cyfrowe kabiny.

Kontrowersje i sprawy medialne[edytuj]

W 2023 roku spółka znalazła się w centrum kontrowersji związanych z tzw. „blokadą serwisową” – lokomotywy po modernizacji miały być zaprogramowane tak, aby działały tylko przy zatwierdzonym serwisie. Sprawa była komentowana w mediach technicznych i politycznych, ale nie zakończyła się procesem sądowym.

Znaczenie na rynku[edytuj]

Drugi (po Pesa Bydgoszcz) największy producent pojazdów szynowych w Polsce.
Pracodawca regionalny – ponad 1600 osób zatrudnionych.
Ważny eksporter – udział w przetargach europejskich.
Konkurent firm zagranicznych: Stadler, Alstom, Siemens.

Ciekawostki[edytuj]

Pierwszy pociąg Impuls 36WE zadebiutował w 2011 r. w Kolejach Dolnośląskich.
Newag produkuje własne wózki jezdne i kadłuby, co odróżnia go od firm montażowych.
Dragon 2 to pierwsza polska lokomotywa z homologacją TSI High Power.

Zobacz też[edytuj]

Przypisy[edytuj]

Bibliografia[edytuj]

Oficjalna strona Newag S.A. – https://www.newag.pl
„Rynek Kolejowy” – archiwalne artykuły (2010–2024)
Raporty giełdowe spółki Newag
Publikacje UTK i Ministerstwa Infrastruktury
„Kolejowe ABC” – miesięcznik branżowy