Edytujesz Niemcy

{{Infobox państwo
|nazwa = Niemcy
|nazwa oryginalna = Bundesrepublik Deutschland
|godło = Bundesadler Bundesorgane.svg
|flaga = Flag of Germany.svg
|stolica = [[Berlin]]
|powierzchnia = 357 582 km²
|liczba ludności = 83 mln
|język urzędowy = niemiecki
|ustrój = republika federalna
|waluta = euro (EUR)
|strefa czasowa = CET/CEST
|domena internetowa = .de
|kod telefoniczny = +49
}}

'''Niemcy''' (niem. ''Deutschland'') – państwo położone w środkowej Europie, graniczące z dziewięcioma krajami. Jest jednym z największych i najludniejszych państw kontynentu. Odgrywa kluczową rolę polityczną, gospodarczą i technologiczną w [[Unia Europejska|Unii Europejskiej]]. Niemcy są również jednym z najważniejszych krajów w historii kolei europejskiej – zarówno pod względem konstrukcji taboru, jak i organizacji transportu kolejowego.

== Kolej w Niemczech ==
=== Rola kolei ===
Niemcy od XIX wieku są liderem w dziedzinie kolejnictwa. To właśnie tutaj rozwijały się jedne z najstarszych i najważniejszych systemów kolejowych na świecie. Kolej w Niemczech jest nie tylko środkiem transportu, ale również elementem tożsamości narodowej i osiągnięć technologicznych.

=== Historia kolei niemieckiej ===
* 1835 – pierwszy pociąg w Niemczech na trasie Norymberga – Fürth.
* XIX wiek – rozwój kolei landowych: Pruska, Bawarska, Saksońska Kolej Państwowa.
* 1920 – powstanie [[Deutsche Reichsbahn]] jako centralnego przewoźnika.
* 1945 – podział kolei między NRD (Reichsbahn) i RFN (Bundesbahn).
* 1994 – powstanie [[Deutsche Bahn]] – zjednoczona kolej niemiecka.
* XXI wiek – szybki rozwój sieci ICE, inwestycje w zielony transport.

=== Najwięksi przewoźnicy ===
* '''[[Deutsche Bahn AG]]''' – narodowy operator pasażerski i towarowy.
* DB Fernverkehr – pociągi dalekobieżne (ICE, IC).
* DB Regio – przewozy regionalne.
* DB Cargo – przewozy towarowe.
* FlixTrain – prywatny przewoźnik dalekobieżny.
* ODEG, Metronom, Abellio – regionalni przewoźnicy w różnych landach.

=== Słynne serie niemieckich lokomotyw ===
{| class="wikitable"
! Oznaczenie !! Typ !! Opis
|-
| [[BR 01]] || parowóz ekspresowy || Klasyczny ekspresowy parowóz z lat 30., 140 km/h.
|-
| [[BR 44]] || parowóz towarowy || Ciężki parowóz do składów towarowych, 3 cylindry.
|-
| [[BR 52]] || parowóz wojenny || Tani, masowo produkowany Kriegslokomotive (ponad 6300 szt.).
|-
| [[BR 103]] || elektrowóz || Symbol kolei w RFN, 200 km/h, lokomotywa IC.
|-
| [[BR 218]] || spalinowóz || Popularny diesel do pociągów regionalnych.
|-
| [[ICE 1]]–[[ICE 4]] || elektryczny zespół trakcyjny || Niemieckie superszybkie pociągi, do 300 km/h.
|}

=== Koleje dużych prędkości ===
Niemcy posiadają jedną z najgęstszych sieci kolei dużych prędkości w Europie. Najważniejsze linie:
* Berlin – Monachium (ICE Sprinter – 4 h),
* Frankfurt – Kolonia (300 km/h),
* Hamburg – Stuttgart.

Sieć ICE rozwija się od 1991 roku i obecnie liczy ponad 1500 km linii szybkich.

=== Koleje regionalne i miejskie ===
* S-Bahn – sieć szybkiej kolei miejskiej w aglomeracjach (Berlin, Hamburg, Monachium).
* U-Bahn – metro w kilku miastach.
* RegionalBahn, RegionalExpress – pociągi lokalne, obsługiwane przez DB Regio i inne spółki.

=== Kolej towarowa ===
Niemcy to potęga w kolejowych przewozach towarowych:
* DB Cargo – największy przewoźnik towarowy w UE.
* Przewozy intermodalne (kontenery), węgiel, stal, chemia.
* Duży udział kolei w logistyce przemysłowej i portowej (Hamburg, Bremerhaven).

=== Kolej i środowisko ===
Współczesna polityka Niemiec stawia na ekologiczność:
* elektryfikacja sieci (ponad 60% linii),
* program "Zielony Prąd" (pociągi z OZE),
* wsparcie dla pociągów zamiast samolotów (tzw. „Bahn statt Flug”).

=== Kolej jako symbol kultury technicznej ===
Niemcy szczycą się swoimi osiągnięciami w dziedzinie kolei:
* Muzeum Kolejnictwa w Norymberdze – największe w kraju.
* Wiele zabytkowych parowozów czynnych (BR 01, BR 52, BR 50).
* Koleje muzealne: Harzer Schmalspurbahnen, Brockenbahn.
* Modele kolejowe – Niemcy to światowy lider w tej branży (Märklin, PIKO, Roco).

== Ciekawostki kolejowe o Niemczech ==
* W Berlinie Zachodnim aż do 1993 r. operatorem S-Bahnu była… [[Deutsche Reichsbahn]] z NRD.
* ICE 3 potrafi jechać z prędkością 320 km/h (choć w Niemczech jeździ 300).
* Najdłuższy peron w Niemczech znajduje się w Lipsku (peron 1, 695 m).
* Niemcy mają ponad 33 000 km czynnych linii kolejowych – to najwięcej w Europie poza Rosją.
* Kolej niemiecka uruchomiła pociągi ICE do Paryża, Amsterdamu, Zurychu, Wiednia i Warszawy.

== Transport ogólny ==
Poza koleją Niemcy posiadają:
* Rozbudowaną sieć autostrad (Autobahn),
* Międzynarodowe lotniska (Frankfurt, Monachium, Berlin),
* Porty morskie (Hamburg, Bremerhaven),
* Rzeki żeglowne (Ren, Men, Łaba).

== Zobacz też ==
* [[Deutsche Reichsbahn]]
* [[Deutsche Bahn]]
* [[BR 52]]
* [[Kolej w Polsce]]
* [[ICE (kolej)]]

== Bibliografia ==
* Pokropiński, Bogdan: „Koleje niemieckie – historia i technika”, WKiŁ, 2003.
* Deutsche Bahn AG – oficjalne raporty roczne.
* Eisenbahn Kurier – magazyn kolejowy (DE).
* Archiwa Bundesarchiv i Deutsches Technikmuseum.

== Przypisy ==
<references />