Edytujesz SM48

== SM48 – polskie oznaczenie radzieckiej lokomotywy TEM2 ==
'''SM48''' to oznaczenie nadane przez Polskie Koleje Państwowe (PKP) radzieckiej lokomotywie '''TEM2''', która od lat 70. XX wieku pełniła kluczową rolę w transporcie manewrowym i przemysłowym w Polsce. Lokomotywa ta, znana również pod potoczną nazwą '''Tamara''', charakteryzuje się dużą mocą, solidną konstrukcją i uniwersalnością zastosowań.

== Historia ==
=== Geneza i rozwój ===
Lokomotywa TEM2 została zaprojektowana w Związku Radzieckim jako rozwinięcie wcześniejszego modelu TEM1. Jej konstrukcja bazowała na amerykańskiej lokomotywie ALCO RSD-1, dostarczanej do ZSRR w ramach programu lend-lease podczas II wojny światowej. Produkcja seryjna rozpoczęła się w 1967 roku w zakładach w Briańsku i Ługańsku (dawniej Woroszyłowgrad).

Do Polski pierwsze egzemplarze trafiły w 1974 roku, a w latach 1976–1988 sprowadzono 130 sztuk dla PKP. Łącznie do Polski trafiło około 430 egzemplarzy, z czego wiele pracowało w kolejnictwie przemysłowym.

=== Nazwa i oznaczenie ===
Oznaczenie '''SM48''' nadano lokomotywie TEM2 w Polsce zgodnie z systemem PKP:
* '''S''' – lokomotywa spalinowa
* '''M''' – manewrowa
* '''48''' – numer serii

== Dane techniczne ==
* '''Producent''': Briańska Fabryka Lokomotyw, Ługańska Fabryka Lokomotyw
* '''Lata produkcji''': 1967–1989
* '''Układ osi''': Co’Co’
* '''Masa służbowa''': 116 000 kg
* '''Długość''': 17 029 mm
* '''Szerokość''': 3120 mm
* '''Wysokość''': 4654 mm
* '''Średnica kół''': 1050 mm
* '''Silnik spalinowy''': PD1M
* '''Silniki trakcyjne''': 6× ED118A
* '''Moc znamionowa''': 880 kW (1197 KM)
* '''Prędkość konstrukcyjna''': 100 km/h
* '''Pojemność zbiornika paliwa''': 6000 l
* '''Rodzaj przekładni''': elektryczna
* '''System hamulcowy''': Matrosov, Oerlikon
* '''Sterowanie wielokrotne''': brak
* '''System ogrzewania''': brak

== Eksploatacja ==
=== W Polsce ===
Lokomotywy SM48 były wykorzystywane głównie do prac manewrowych i obsługi bocznic przemysłowych. Ze względu na dużą moc i solidność konstrukcji, sprawdzały się w trudnych warunkach eksploatacyjnych, np. w kopalniach piasku, zakładach chemicznych czy hutach.

W grudniu 2009 roku w eksploatacji pozostawało 380 egzemplarzy, w tym 109 w barwach PKP Cargo. Lokomotywy te były szczególnie cenione na terenach przygranicznych, gdzie obsługiwały pociągi towarowe z krajów byłego ZSRR.

=== W kolejnictwie przemysłowym ===
Wiele egzemplarzy SM48 trafiło do zakładów przemysłowych, gdzie pracowały pod oryginalnym oznaczeniem TEM2. Lokomotywy te były wykorzystywane m.in. przez:
* Zakłady Chemiczne w Oświęcimiu
* Kopalnie piasku w Szczakowej
* Pol-Miedź Trans

== Modernizacje ==
W Polsce przeprowadzono liczne modernizacje SM48, mające na celu poprawę efektywności, komfortu pracy maszynisty oraz dostosowanie do norm środowiskowych.

=== Modernizacja do standardu 15D/16D ===
Firma Newag przeprowadziła gruntowną modernizację lokomotyw SM48, tworząc modele 15D (tor normalny) i 16D (tor szeroki). Zakres modernizacji obejmował:
* Wymianę silnika spalinowego na CATERPILLAR 3512C
* Montaż mikroprocesorowego systemu sterowania
* Instalację monitoringu wizyjnego
* Przebudowę kabiny maszynisty
* Zmianę układu hamulcowego (zastosowanie hamulca sprężynowego)

=== Inne modernizacje ===
* Wymiana układu elektrycznego
* Montaż systemów diagnostycznych
* Zmiana malowania i oznaczeń

== Ciekawostki ==
* Lokomotywa SM48 bywa potocznie nazywana „Tamarą” – nazwa ta przyjęła się wśród kolejarzy i miłośników kolei.
* SM48-080 to jeden z egzemplarzy, który przeszedł wiele napraw i zmian właścicieli – od Zakładów Chemicznych w Oświęcimiu po firmę Bartex Plus.
* W 2025 roku doszło do incydentu na stacji w Opalenicy, gdzie zbyt ciężki skład spowodował wybuksowanie szyn przez SM48.

== Multimedia ==
Zdjęcia i filmy związane z SM48 można znaleźć w Wikimedia Commons pod hasłem [https://commons.wikimedia.org/wiki/Category:SM48 SM48].

== Zobacz też ==
* [[TEM2]]
* [[Lokomotywy spalinowe w Polsce]]
* [[Newag 15D]]
* [[Koleje przemysłowe w Polsce]]

== Przypisy ==
{{Przypisy}}

== Linki zewnętrzne ==
* [Artykuł o TEM2 na Wikipedii](https://pl.wikipedia.org/wiki/BMZ/%C5%81TZ_TEM2)
* [Opis modernizacji SM48 do 15D/16D](https://transportszynowy.pl/kolej/lok15d)
* [Historia SM48 na HTP.org.pl](https://www.htp.org.pl/bmz-ltz-tem2-sm48/)

[[Kategoria:Lokomotywy spalinowe]]
[[Kategoria:Lokomotywy radzieckie]]
[[Kategoria:Lokomotywy w Polsce]]