SM48
SM48 – polskie oznaczenie radzieckiej lokomotywy TEM2[edytuj]
SM48 to oznaczenie nadane przez Polskie Koleje Państwowe (PKP) radzieckiej lokomotywie TEM2, która od lat 70. XX wieku pełniła kluczową rolę w transporcie manewrowym i przemysłowym w Polsce. Lokomotywa ta, znana również pod potoczną nazwą Tamara, charakteryzuje się dużą mocą, solidną konstrukcją i uniwersalnością zastosowań.
Historia[edytuj]
Geneza i rozwój[edytuj]
Lokomotywa TEM2 została zaprojektowana w Związku Radzieckim jako rozwinięcie wcześniejszego modelu TEM1. Jej konstrukcja bazowała na amerykańskiej lokomotywie ALCO RSD-1, dostarczanej do ZSRR w ramach programu lend-lease podczas II wojny światowej. Produkcja seryjna rozpoczęła się w 1967 roku w zakładach w Briańsku i Ługańsku (dawniej Woroszyłowgrad).
Do Polski pierwsze egzemplarze trafiły w 1974 roku, a w latach 1976–1988 sprowadzono 130 sztuk dla PKP. Łącznie do Polski trafiło około 430 egzemplarzy, z czego wiele pracowało w kolejnictwie przemysłowym.
Nazwa i oznaczenie[edytuj]
Oznaczenie SM48 nadano lokomotywie TEM2 w Polsce zgodnie z systemem PKP:
- S – lokomotywa spalinowa
- M – manewrowa
- 48 – numer serii
Dane techniczne[edytuj]
- Producent: Briańska Fabryka Lokomotyw, Ługańska Fabryka Lokomotyw
- Lata produkcji: 1967–1989
- Układ osi: Co’Co’
- Masa służbowa: 116 000 kg
- Długość: 17 029 mm
- Szerokość: 3120 mm
- Wysokość: 4654 mm
- Średnica kół: 1050 mm
- Silnik spalinowy: PD1M
- Silniki trakcyjne: 6× ED118A
- Moc znamionowa: 880 kW (1197 KM)
- Prędkość konstrukcyjna: 100 km/h
- Pojemność zbiornika paliwa: 6000 l
- Rodzaj przekładni: elektryczna
- System hamulcowy: Matrosov, Oerlikon
- Sterowanie wielokrotne: brak
- System ogrzewania: brak
Eksploatacja[edytuj]
W Polsce[edytuj]
Lokomotywy SM48 były wykorzystywane głównie do prac manewrowych i obsługi bocznic przemysłowych. Ze względu na dużą moc i solidność konstrukcji, sprawdzały się w trudnych warunkach eksploatacyjnych, np. w kopalniach piasku, zakładach chemicznych czy hutach.
W grudniu 2009 roku w eksploatacji pozostawało 380 egzemplarzy, w tym 109 w barwach PKP Cargo. Lokomotywy te były szczególnie cenione na terenach przygranicznych, gdzie obsługiwały pociągi towarowe z krajów byłego ZSRR.
W kolejnictwie przemysłowym[edytuj]
Wiele egzemplarzy SM48 trafiło do zakładów przemysłowych, gdzie pracowały pod oryginalnym oznaczeniem TEM2. Lokomotywy te były wykorzystywane m.in. przez:
- Zakłady Chemiczne w Oświęcimiu
- Kopalnie piasku w Szczakowej
- Pol-Miedź Trans
Modernizacje[edytuj]
W Polsce przeprowadzono liczne modernizacje SM48, mające na celu poprawę efektywności, komfortu pracy maszynisty oraz dostosowanie do norm środowiskowych.
Modernizacja do standardu 15D/16D[edytuj]
Firma Newag przeprowadziła gruntowną modernizację lokomotyw SM48, tworząc modele 15D (tor normalny) i 16D (tor szeroki). Zakres modernizacji obejmował:
- Wymianę silnika spalinowego na CATERPILLAR 3512C
- Montaż mikroprocesorowego systemu sterowania
- Instalację monitoringu wizyjnego
- Przebudowę kabiny maszynisty
- Zmianę układu hamulcowego (zastosowanie hamulca sprężynowego)
Inne modernizacje[edytuj]
- Wymiana układu elektrycznego
- Montaż systemów diagnostycznych
- Zmiana malowania i oznaczeń
Ciekawostki[edytuj]
- Lokomotywa SM48 bywa potocznie nazywana „Tamarą” – nazwa ta przyjęła się wśród kolejarzy i miłośników kolei.
- SM48-080 to jeden z egzemplarzy, który przeszedł wiele napraw i zmian właścicieli – od Zakładów Chemicznych w Oświęcimiu po firmę Bartex Plus.
- W 2025 roku doszło do incydentu na stacji w Opalenicy, gdzie zbyt ciężki skład spowodował wybuksowanie szyn przez SM48.
Multimedia[edytuj]
Zdjęcia i filmy związane z SM48 można znaleźć w Wikimedia Commons pod hasłem SM48.
Zobacz też[edytuj]
Przypisy[edytuj]
Linki zewnętrzne[edytuj]
- [Artykuł o TEM2 na Wikipedii](https://pl.wikipedia.org/wiki/BMZ/%C5%81TZ_TEM2)
- [Opis modernizacji SM48 do 15D/16D](https://transportszynowy.pl/kolej/lok15d)
- [Historia SM48 na HTP.org.pl](https://www.htp.org.pl/bmz-ltz-tem2-sm48/)