Edytujesz TEM2

== TEM2 – radziecka lokomotywa manewrowa ==
'''TEM2''' (ros. ТЭМ2) to ciężka lokomotywa spalinowa o napędzie elektrycznym, zaprojektowana w Związku Radzieckim jako rozwinięcie wcześniejszego modelu TEM1. W Polsce znana jest pod oznaczeniem '''SM48''' i potocznie nazywana '''Tamarą'''. Lokomotywa ta odegrała istotną rolę w transporcie przemysłowym i manewrowym zarówno w krajach byłego ZSRR, jak i w Polsce.

== Historia ==
=== Geneza i rozwój ===
Pierwsze prototypy TEM2 powstały w 1960 roku w zakładach w Briańsku. Konstrukcja bazowała na amerykańskiej lokomotywie ALCO RSD-1, dostarczanej do ZSRR w ramach programu lend-lease podczas II wojny światowej. TEM2 była rozwinięciem modelu TEM1, produkowanego od 1958 roku.

Produkcję seryjną rozpoczęto w 1967 roku. Lokomotywy były budowane w zakładach w Briańsku oraz Woroszyłowgradzie (obecnie Ługańsk). Do końca produkcji w 1989 roku powstało ponad 3160 egzemplarzy.

=== Nazwa i oznaczenie ===
Nazwa TEM2 pochodzi od rosyjskiego skrótu:
* '''T''' – lokomotywa spalinowa (тепловоз)
* '''E''' – przekładnia elektryczna (электрическая передача)
* '''M''' – manewrowa (маневровый)
* '''2''' – drugi model w serii

== Dane techniczne ==
* '''Producent''': Briańska Fabryka Lokomotyw, Woroszyłowgrad
* '''Lata produkcji''': 1967–1989
* '''Układ osi''': Co’Co’
* '''Masa służbowa''': 116 000 kg
* '''Długość''': 17 029 mm
* '''Szerokość''': 3120 mm
* '''Wysokość''': 4654 mm
* '''Średnica kół''': 1050 mm
* '''Silnik spalinowy''': PD1M
* '''Silniki trakcyjne''': 6× ED118A
* '''Moc znamionowa''': 880 kW (1197 KM)
* '''Prędkość konstrukcyjna''': 100 km/h
* '''Pojemność zbiornika paliwa''': 6000 l
* '''Rodzaj przekładni''': elektryczna
* '''System hamulcowy''': Matrosov, Oerlikon
* '''Sterowanie wielokrotne''': brak
* '''System ogrzewania''': brak

== Eksploatacja ==
=== W ZSRR i krajach byłego bloku wschodniego ===
TEM2 była podstawową lokomotywą manewrową i przemysłową w ZSRR. Używano jej na torach o różnych szerokościach: 1435 mm, 1520 mm i 1524 mm. Wariant TEM2A umożliwiał wymianę zestawów kołowych w celu dostosowania do różnych rozstawów torów.

Lokomotywy te trafiły również do Bułgarii, Mongolii, Kuby i innych krajów zaprzyjaźnionych z ZSRR.

=== W Polsce ===
Do Polski pierwsze egzemplarze trafiły w 1974 roku, a w latach 1976–1988 sprowadzono 130 sztuk dla PKP. Łącznie do Polski trafiło około 430 egzemplarzy, z czego wiele pracowało w kolejnictwie przemysłowym.

W grudniu 2009 roku w eksploatacji pozostawało 380 egzemplarzy, w tym 109 w barwach PKP Cargo. Lokomotywy te były wykorzystywane głównie na terenach przygranicznych oraz w zakładach przemysłowych, np. w kopalniach piasku.

== Modernizacje ==
W Polsce przeprowadzono liczne modernizacje TEM2:
* Wymiana silnika spalinowego na bardziej ekologiczny i ekonomiczny.
* Montaż komputerowego systemu sterowania.
* Instalacja monitoringu wizyjnego.
* Przebudowa kabiny maszynisty.
* Modernizacje do standardu 15D/16D przez firmę Newag.

Przykładem gruntownej modernizacji są lokomotywy TEM2 należące do Pol-Miedź Trans, które otrzymały nowe silniki spełniające normy UE oraz balast w celu dociążenia pojazdu.

== Ciekawostki ==
* Lokomotywa TEM2 bywa potocznie nazywana „Tamarą” – nazwa ta przyjęła się wśród kolejarzy i miłośników kolei.
* W 2025 roku doszło do incydentu na stacji w Opalenicy, gdzie zbyt ciężki skład spowodował wybuksowanie szyn przez TEM2.
* TEM2-080 to jeden z egzemplarzy, który przeszedł wiele napraw i zmian właścicieli – od Zakładów Chemicznych w Oświęcimiu po firmę Bartex Plus.

== Multimedia ==
Zdjęcia i filmy związane z TEM2 można znaleźć w Wikimedia Commons pod hasłem [https://commons.wikimedia.org/wiki/Category:TEM2 TEM2].

== Zobacz też ==
* [[SM48]]
* [[Lokomotywy spalinowe w Polsce]]
* [[Newag 15D]]
* [[Koleje przemysłowe w Polsce]]

== Przypisy ==
{{Przypisy}}

== Linki zewnętrzne ==
* [Artykuł o TEM2 na Wikipedii](https://pl.wikipedia.org/wiki/BMZ/%C5%81TZ_TEM2)
* [Ilostan Pojazdów Trakcyjnych – TEM2-080](https://ilostan.forumkolejowe.pl/index.php?nav=lok&typ=7&seria=211&lok=8079&numer=80&title=TEM2-080)
* [Kurier Kolejowy – incydent z TEM2 w Opalenicy](https://kurier-kolejowy.pl/aktualnosci/40924/moc-radzieckiej-tamary-tem2-i-zbyt-ciezki-sklad-spowodowaly-wybuksowanie-szyn-na-stacji-w-opalenicy.html)

[[Kategoria:Lokomotywy spalinowe]]
[[Kategoria:Lokomotywy radzieckie]]
[[Kategoria:Lokomotywy w Polsce]]