Kolej Plus

Kolej Plus

Kolej Plus – rządowy program inwestycyjny ogłoszony w 2020 roku, mający na celu poprawę dostępu do pasażerskiego transportu kolejowego w Polsce. Skierowany głównie do średnich miast i powiatów, których mieszkańcy nie mają obecnie dogodnego dostępu do kolei. Realizatorem programu jest PKP Polskie Linie Kolejowe.

Założenia programu

Program zakłada współfinansowanie projektów przez rząd i samorządy. Inwestycje mogą obejmować:

• odbudowę nieczynnych linii kolejowych,
• rewitalizację i modernizację istniejących odcinków,
• budowę nowych połączeń,
• rozwój infrastruktury przystankowej.

Rząd pokrywa do 85% kosztów inwestycji, pozostałe 15% leży po stronie samorządów.

Cele

Główne cele programu to:

• przeciwdziałanie wykluczeniu komunikacyjnemu,
• przywrócenie połączeń kolejowych do miast powiatowych,
• zwiększenie udziału kolei w przewozach pasażerskich,
• rozwój zrównoważonego transportu.

Program zakłada również zwiększenie konkurencyjności kolei wobec innych środków transportu w regionach.

Etapy realizacji

Etap naboru projektów

Samorządy mogły składać wnioski do PKP PLK do grudnia 2020 roku. Do programu zgłoszono 96 projektów, z czego 79 przeszło do dalszego etapu.

Etap realizacji projektów

W 2021 roku ogłoszono listę projektów zakwalifikowanych do realizacji. Łączna wartość inwestycji przekroczyła 13 miliardów złotych. Planowane zakończenie realizacji większości projektów to rok 2029.

Przykładowe inwestycje

Wśród najważniejszych projektów znajdują się:

• Linia kolejowa nr 190 – przywrócenie połączeń z Bielsko-Biała do Cieszyna,
• Linia kolejowa nr 101 – modernizacja trasy Munina – Hrebenne,
• odbudowa połączenia Śrem – Czempiń,
• reaktywacja kolei pasażerskiej do Jastrzębia-Zdroju, największego miasta w Polsce bez dostępu do kolei.

Znaczenie dla transportu publicznego

Kolej Plus stanowi istotne narzędzie dla rozwoju regionalnego transportu zbiorowego. Dzięki niemu mieszkańcy mniejszych miejscowości zyskują alternatywę dla samochodów oraz lepszy dostęp do dużych ośrodków miejskich i rynku pracy.

Krytyka i wyzwania

Program, choć ambitny, spotkał się z pewną krytyką:

• wysokie koszty własne po stronie samorządów zniechęciły niektóre jednostki do udziału,
• długi horyzont realizacyjny (często ponad 7 lat),
• konieczność spełnienia wielu wymogów formalnych.

Niektóre projekty zostały odrzucone lub wycofane przez samorządy z powodu braku środków.

Przyszłość programu

Mimo wyzwań, Kolej Plus uznawany jest za krok we właściwym kierunku. Władze centralne zapowiedziały możliwość rozszerzenia programu lub uruchomienia jego kontynuacji po 2029 roku. Planowane jest też powiązanie programu z nową strategią transportową państwa oraz polityką Unii Europejskiej dotyczącą kolei.

Zobacz też

• PKP Polskie Linie Kolejowe
• Transport kolejowy w Polsce
• Kolej regionalna
• Linie kolejowe w Polsce
• Reaktywacje linii kolejowych w Polsce po 1989 roku

Źródła

• Dokumentacja programu „Kolej Plus” – Ministerstwo Infrastruktury
• Materiały informacyjne PKP PLK
• Serwis branżowy „Rynek Kolejowy”
• Artykuły prasowe i lokalne raporty inwestycyjne (2020–2024)