H. Cegielski – Poznań

H. Cegielski – Poznań S.A. – jedno z najstarszych i najbardziej zasłużonych przedsiębiorstw przemysłowych w Polsce, założone w 1846 roku przez Hipolit Cegielski jako sklep z narzędziami rolniczymi. Z czasem przekształcone w fabrykę maszyn, HCP odegrało kluczową rolę w rozwoju przemysłu kolejowego, stoczniowego i zbrojeniowego w Polsce. Firma z siedzibą w Poznaniu przez dekady była symbolem polskiej myśli technicznej i niezależności gospodarczej.

Historia

Początki działalności

Hipolit Cegielski, nauczyciel i działacz społeczny, założył w 1846 roku sklep z narzędziami rolniczymi w Poznaniu. W 1855 roku przekształcił go w warsztat mechaniczny, który szybko rozwinął się w fabrykę maszyn rolniczych i parowych. W okresie zaborów zakład był jednym z nielicznych polskich przedsiębiorstw przemysłowych, działających w ramach zaboru pruskiego.

Okres międzywojenny

Po odzyskaniu niepodległości w 1918 roku HCP stało się jednym z filarów polskiego przemysłu ciężkiego. Produkowano tu m.in. silniki okrętowe, maszyny przemysłowe, a także elementy infrastruktury kolejowej. Firma była jednym z głównych dostawców dla PKP oraz Marynarki Wojennej.

II wojna światowa

W czasie okupacji niemieckiej zakłady zostały przejęte przez Wehrmacht i przekształcone w fabrykę zbrojeniową. Po wojnie zakład został znacjonalizowany i odbudowany jako przedsiębiorstwo państwowe.

Okres PRL

W czasach PRL HCP było jednym z największych zakładów przemysłowych w kraju. Produkowano tu m.in. lokomotywy spalinowe (np. SP45, SU45, SU46), silniki wysokoprężne, sprężarki, agregaty oraz urządzenia dla przemysłu stoczniowego i energetycznego. Zakład zatrudniał kilkanaście tysięcy pracowników i był jednym z symboli poznańskiego przemysłu.

Po 1989 roku

Po transformacji ustrojowej firma przeszła restrukturyzację. W 2000 roku została przekształcona w spółkę akcyjną. Część działalności została sprywatyzowana, a zakład skoncentrował się na produkcji silników wysokoprężnych, sprężarek i usług dla przemysłu kolejowego.

Produkcja

H. Cegielski – Poznań specjalizuje się w produkcji:

• Silników wysokoprężnych – dla statków, agregatów, lokomotyw.
• Sprężarek tłokowych i śrubowych – dla przemysłu ciężkiego.
• Elementów taboru kolejowego – m.in. podzespołów do lokomotyw spalinowych.
• Usług remontowych – dla PKP Cargo, PKP Intercity i innych przewoźników.

W przeszłości zakład produkował także:

• Lokomotywy spalinowe – SP45, SU45, SU46.
• Maszyny rolnicze i przemysłowe.
• Urządzenia dla przemysłu stoczniowego i energetycznego.

Lokomotywy HCP

Zakład HCP był producentem wielu typów lokomotyw spalinowych, które odegrały ważną rolę w historii polskiej kolei:

• SP45 – pierwsza polska lokomotywa spalinowa z napędem elektrycznym.
• SU45 – wersja z ogrzewaniem elektrycznym wagonów.
• SU46 – mocniejsza i bardziej uniwersalna jednostka do przewozów pasażerskich i towarowych.

Lokomotywy te były eksploatowane przez PKP, PKP Cargo, PKP Intercity oraz przewoźników regionalnych.

Znaczenie

H. Cegielski – Poznań odegrał kluczową rolę w rozwoju polskiego przemysłu:

• Symbol niezależności gospodarczej w okresie zaborów.
• Filar przemysłu ciężkiego w II RP i PRL.
• Główny producent taboru kolejowego w Polsce.
• Ośrodek innowacji technicznych i edukacji zawodowej.

Zakład był także ważnym pracodawcą i centrum życia społecznego w Poznaniu.

Wyzwania

Współczesne wyzwania HCP obejmują:

• Konkurencję ze strony zagranicznych producentów.
• Potrzebę modernizacji technologicznej.
• Zmniejszenie zamówień publicznych.
• Restrukturyzację i dywersyfikację produkcji.

Firma stara się dostosować do nowych warunków rynkowych, rozwijając usługi serwisowe i produkcję komponentów dla przemysłu energetycznego i kolejowego.

Obecny status

Obecnie H. Cegielski – Poznań S.A. działa jako spółka akcyjna, koncentrując się na:

• Produkcji silników i sprężarek.
• Remontach i modernizacjach taboru kolejowego.
• Współpracy z uczelniami technicznymi i instytutami badawczymi.
• Utrzymaniu dziedzictwa przemysłowego – m.in. poprzez udział w wydarzeniach branżowych i współpracę z muzeami techniki.

Zobacz też

• Hipolit Cegielski
• SP45
• SU45
• SU46
• PKP
• PKP Cargo
• PKP Intercity
• Przemysł kolejowy
• Lokomotywa spalinowa
• Poznań

Bibliografia

• H. Cegielski – Poznań S.A. (2024). Historia i działalność zakładu. Materiały informacyjne.
• Kowalski, J. (2023). Przemysł ciężki w Polsce. Wydawnictwo Techniczne.
• Urząd Transportu Kolejowego (2022). Raport o stanie taboru kolejowego.