LHS
Linia Hutnicza Szerokotorowa (LHS) – linia kolejowa o rozstawie torów 1520 mm (tzw. szeroki tor), biegnąca od granicy z Ukrainą w Hrubieszowie aż do terminala w Sławkowie w województwie śląskim. Jest to najdłuższa linia szerokotorowa w Polsce i najdalej na zachód wysunięty odcinek torów o rozstawie „rosyjskim” w całej Europie. Jej długość wynosi około 395 km. LHS ma strategiczne znaczenie gospodarcze, transportowe i geopolityczne, umożliwiając przewóz towarów z krajów byłego ZSRR bez konieczności przeładunku na granicy.
Historia powstania[edytuj]
Lata 70. i decyzja polityczna[edytuj]
Budowa LHS została zainicjowana w latach 70. XX wieku w ramach współpracy gospodarczej PRL z ZSRR. Głównym celem była potrzeba sprawnego transportu rudy żelaza z kopalni w Krzywym Rogu (dzisiejsza Ukraina) do Huty Katowice – nowego sztandarowego zakładu metalurgicznego PRL.
Zbudowanie od podstaw nowej linii szerokotorowej pozwalało uniknąć konieczności przeładunku na granicy i ograniczało opóźnienia. Decyzja o budowie została podjęta w 1975 roku na szczeblu rządowym, a prace rozpoczęto w 1976 roku.
Budowa linii[edytuj]
Linię budowano od zera – powstały nowe nasypy, mosty, stacje i bocznice. Roboty trwały intensywnie w latach 1976–1979. W czerwcu 1979 r. dotarł pierwszy pociąg szerokotorowy do Sławkowa. Łączny koszt budowy wyniósł równowartość kilkudziesięciu miliardów złotych (ówczesnych), a przy budowie pracowały tysiące robotników.
Po 1989 roku[edytuj]
Upadek PRL i rozpad ZSRR spowodowały ograniczenie ruchu i niepewność przyszłości LHS. W latach 90. nastąpił spadek przewozów, a linia przestała być używana na pełną skalę. Dopiero po 2000 roku, w związku z rozwojem handlu z Ukrainą i Rosją, nastąpiło stopniowe ożywienie.
Od 2001 roku zarządcą infrastruktury jest PKP LHS Sp. z o.o., będąca spółką-córką Grupy PKP.
Przebieg linii[edytuj]
LHS biegnie przez województwa:
- lubelskie (Hrubieszów, Zamość),
- podkarpackie (Jarosław, Przeworsk),
- świętokrzyskie (Stalowa Wola, Sandomierz),
- małopolskie (Tarnów, Nowy Korczyn),
- śląskie (Sławków – terminal końcowy).
Główne stacje i posterunki:
- Hrubieszów LHS – początek linii na granicy z Ukrainą,
- Zamość Bortatycze LHS,
- Biłgoraj LHS,
- Sandomierz LHS,
- Dąbrowa Górnicza Wschodnia LHS,
- Sławków LHS – końcowa stacja i główny terminal przeładunkowy.
Infrastruktura[edytuj]
LHS to linia jednotorowa, niezelektryfikowana, przystosowana do obsługi ciężkich pociągów towarowych. Zastosowano profil toru zgodny ze standardami radzieckimi, z dużymi promieniami łuków i mocnymi podtorzami. Mimo że nie jest zelektryfikowana, linia umożliwia przejazd ciężkich składów o masie nawet 6000 ton.
Obecnie planuje się częściową modernizację i elektryfikację odcinków LHS oraz wdrożenie systemów ERTMS/ETCS poziomu 2.
Terminale przeładunkowe:
- Euroterminal Sławków – główny terminal, wyposażony w suwnice, dźwigi, place kontenerowe, rampy i stacje celne,
- Zamość Bortatycze – terminal obsługujący przewozy z kierunku Lwowa,
- Hrubieszów LHS – punkt graniczny z Ukrainą, miejsce wymiany składów.
Tabor[edytuj]
LHS posiada własny park lokomotywowy, niezależny od PKP Intercity i PKP Cargo. Dominują lokomotywy spalinowe, głównie serii:
- ST44 – lokomotywy „gagariny”, produkcji radzieckiej, długo stosowane w eksploatacji LHS,
- ST40s (modernizacja M62 z silnikiem MTU),
- TEM2 – lokomotywy manewrowe,
- ST48 – nowoczesne spalinowozy dostosowane do potrzeb LHS,
- oraz nieliczne egzemplarze nowszych typów (np. Dragon 2 w wersji spalinowej – testy).
Tabor towarowy stanowią głównie wagony platformy kontenerowe, węglarki i wagony samowyładowcze, przystosowane do szerokiego toru.
Przewozy[edytuj]
LHS przewozi głównie:
- rudy metali (żelaza, manganu),
- węgiel,
- drewno,
- nawozy sztuczne,
- kontenery z towarami z Chin (Nowy Jedwabny Szlak),
- zboża i inne towary masowe.
LHS obsługuje również przewozy strategiczne: paliwa, sprzęt wojskowy oraz materiały niebezpieczne (zgodnie z przepisami RID). Przewozy odbywają się 24h na dobę.
Znaczenie gospodarcze i geopolityczne[edytuj]
LHS ma strategiczne znaczenie jako:
- korytarz transportowy między UE a WNP (dawny ZSRR),
- alternatywa dla przeładunku granicznego w Dorohusku czy Medyce,
- punkt wejścia pociągów z Chin na terytorium UE (tzw. Nowy Jedwabny Szlak),
- element bezpieczeństwa energetycznego i militarnego.
W czasie wojny na Ukrainie (od 2022 r.) LHS odegrała kluczową rolę w przewozie sprzętu, pomocy humanitarnej i materiałów wojennych. Dzięki szerokotorowej infrastrukturze możliwe było szybkie i masowe przemieszczanie ładunków z głębi Ukrainy do Polski.
Euroterminal Sławków[edytuj]
Sławków to najważniejszy terminal na linii LHS. Jest wyposażony w:
- place kontenerowe i rampy,
- dźwigi i suwnice kontenerowe,
- magazyny,
- zaplecze celne i sanitarne,
- torowiska normalne i szerokie.
W 2023 r. przez terminal przewinęło się ponad 100 000 TEU (jednostek kontenerowych). W 2024 r. uruchomiono automatyczne systemy identyfikacji kontenerów RFID i monitoring ładunków.
Bezpieczeństwo i przepisy[edytuj]
LHS podlega specjalnym przepisom technicznym – m.in. ma własne instrukcje ruchu, eksploatacji, utrzymania torów i taboru. Ruch odbywa się według osobnych regulaminów wewnętrznych, a pracownicy muszą przejść specjalistyczne szkolenia.
Wprowadzenie systemów informatycznych (np. LHSnet, zarządzanie składem) umożliwiło cyfryzację dokumentacji przewozowej.
Plany rozwoju[edytuj]
W perspektywie 2025–2030 planuje się:
- częściową elektryfikację wybranych odcinków LHS,
- rozbudowę terminali w Sławkowie i Hrubieszowie,
- zakup nowych lokomotyw spalinowych i hybrydowych,
- rozbudowę współpracy z operatorami chińskimi i kazachskimi,
- budowę centrum szkoleniowego PKP LHS w Tarnobrzegu.
Rozważana jest również budowa odnogi LHS do Katowic i Gliwic (wariant koncepcyjny).
Ciekawostki[edytuj]
- LHS to jedyna w całości szerokotorowa linia w Polsce, zarządzana przez osobną spółkę.
- Pociągi LHS osiągają długość do 900 metrów i masę ponad 5000 ton.
- Lokomotywy LHS nie mogą wjeżdżać na sieć normalnotorową – obowiązuje ścisła separacja systemów.
- Istnieje specjalna Sieć Radiotelefoniczna LHS, niezależna od PKP PLK.
Galeria[edytuj]
Zobacz też[edytuj]
Przypisy[edytuj]
<references />