S-Bahn w Niemczech
| Plik:S-Bahn-Logo.svg | |
| Pełna nazwa | – |
|---|---|
| Rok założenia | – |
| Forma prawna | – |
| Siedziba | – |
| Kraj | – |
| Branża | – |
| Usługi | – |
| Flota | – |
| Liczba pracowników | – |
| Strona www | – |
S-Bahn w Niemczech – system szybkiej kolei miejskiej i podmiejskiej działający w największych aglomeracjach kraju. Składa się z kilkunastu niezależnych sieci o charakterze regionalnym, oznaczonych wspólnym symbolem „S”. Operatorem większości z nich jest Deutsche Bahn (poprzez spółki zależne), ale niektóre obsługiwane są przez niezależnych przewoźników regionalnych.
Spis treści[edytuj]
- Historia
- Charakterystyka
- Systemy S-Bahn w miastach
- Tabor
- Zarządcy i operatorzy
- Bilety i taryfy
- Różnice między S-Bahn a U-Bahn
- Ciekawostki
- Zobacz też
- Bibliografia
Historia[edytuj]
Pierwszy system kolei miejskiej, który można uznać za S-Bahn, powstał w Berlinie w latach 20. XX wieku. Elektryfikacja linii miejskich i ich integracja z siecią kolei państwowych pozwoliła stworzyć szybki transport miejski na bazie kolei.
- 1924–1930: elektryfikacja berlińskich linii lokalnych,
- 1930: wprowadzenie nazwy „S-Bahn” (Schnellbahn),
- Po II wojnie światowej: rozwój S-Bahn w innych miastach (Hamburg, Monachium, Frankfurt),
- Po 1990: modernizacja systemów i ich integracja z komunikacją miejską.
Charakterystyka[edytuj]
S-Bahn to kolej aglomeracyjna kursująca z dużą częstotliwością, obsługująca zarówno centra miast, jak i przedmieścia. Typowe cechy:
- Tory kolejowe (często wspólne z pociągami regionalnymi),
- Krótkie przystanki (co 1–3 km w strefie miejskiej),
- Elektryczne zespoły trakcyjne (EZT),
- Integracja z transportem miejskim (bilety, rozkłady, przesiadki).
W niektórych miastach S-Bahn ma własne wydzielone linie i perony, w innych dzieli infrastrukturę z pociągami regionalnymi i towarowymi.
Systemy S-Bahn w miastach[edytuj]
Berlin[edytuj]
Najstarsza i największa sieć S-Bahn w Niemczech. Działa w oparciu o osobną infrastrukturę, z charakterystyczną czerwoną malaturą pociągów. Operatorem jest S-Bahn Berlin GmbH (spółka DB).
- Linie: S1–S9,
- Długość sieci: ponad 330 km,
- Tory zasilane prądem stałym 750 V (szyna trzecia).
Hamburg[edytuj]
Drugi najstarszy system S-Bahn, działający od 1907 roku (zelektryfikowany w 1939). Obecnie obsługiwany przez S-Bahn Hamburg GmbH (DB).
- Linie: S1–S5,
- Tory: głównie osobne, 1 linia dieslowska.
Monachium[edytuj]
Powstał w 1972 roku na potrzeby igrzysk olimpijskich. Centralny tunel (Stammstrecke) obsługuje do 30 pociągów na godzinę.
- Linie: S1–S8,
- Planuje się budowę drugiego tunelu (S-Bahn-Tunnel 2).
Frankfurt nad Menem[edytuj]
Nowoczesna i szybka sieć aglomeracyjna w Hesji. W centrum miasta działa tunel średnicowy.
- Linie: S1–S9,
- Operator: DB Regio Mitte.
Inne miasta z S-Bahn:[edytuj]
- Stuttgart,
- Norymberga,
- Kolonia,
- Hanower,
- Lipsk/Halle,
- Rhein-Ruhr (zagłębie Ruhry),
- Brema,
- Magdeburg,
- Rostock.
Tabor[edytuj]
Większość linii S-Bahn obsługiwana jest przez elektryczne zespoły trakcyjne (EZT). Typowe serie:
- BR 423, 424, 425, 426: S-Bahn Frankfurt, Stuttgart, Monachium,
- BR 481: dedykowane dla Berlina (modernizacja trwa),
- BR 474: Hamburg,
- BR 442 (Talent 2): Lipsk, Norymberga,
- Diesle – np. BR 648 (w sieciach bez elektryfikacji).
Nowoczesne pojazdy są klimatyzowane, niskopodłogowe, z systemem informacji pasażerskiej i monitoringiem.
Zarządcy i operatorzy[edytuj]
W większości systemów S-Bahn operatorem jest spółka zależna DB Regio. Wyjątki:
- S-Bahn Mitteldeutschland (Lipsk) – DB Regio,
- S-Bahn Norymberga – część linii obsługuje National Express i Go-Ahead,
- S-Bahn Stuttgart – od 2025 część linii trafi do nowych operatorów.
Zarządcą infrastruktury jest zazwyczaj DB Netz, ale niektóre miasta posiadają własne tory i perony (np. Berlin).
Bilety i taryfy[edytuj]
S-Bahn jest włączona do lokalnych taryf transportowych. Przykładowo:
- Berlin – taryfa VBB (Verkehrsverbund Berlin-Brandenburg),
- Monachium – MVV (Münchner Verkehrs- und Tarifverbund),
- Frankfurt – RMV (Rhein-Main-Verkehrsverbund).
Często można korzystać z biletów okresowych ważnych w całej aglomeracji – obejmujących S-Bahn, U-Bahn, autobusy i tramwaje.
Różnice między S-Bahn a U-Bahn[edytuj]
| Cecha | S-Bahn | U-Bahn |
|---|---|---|
| Zasięg | Miasto i przedmieścia | Tylko miasto |
| Tory | Kolejowe | Metro (własne) |
| Operatorzy | DB i inni | Komunalni |
| Prędkości | Wyższe (do 140 km/h) | Niższe (60–80 km/h) |
| Częstotliwość | 10–30 min | 2–10 min |
Ciekawostki[edytuj]
- Najdłuższa linia S-Bahn w Niemczech to S1 Monachium – ma ok. 100 km.
- S-Bahn Berlin działa niezależnie od reszty sieci kolejowej – ma własne tory i zasilanie.
- Niektóre linie S-Bahn przebiegają pod ziemią, inne po wiaduktach lub naziemnie.
- W godzinach szczytu S-Bahn obsługuje nawet 1000 pasażerów na pociąg.
- Berlińskie EZT serii BR 481 osiągają prędkość 100 km/h, ale poruszają się co 2 minuty w centrum.
Zobacz też[edytuj]
Bibliografia[edytuj]
- Deutsche Bahn – oficjalna strona
- Wikipedia niemiecka – „S-Bahn (Deutschland)”
- Raporty Verbundów transportowych (VBB, MVV, RMV)
- Deutsche Verkehrs-Zeitung – artykuły o S-Bahn
- Informacje od operatorów regionalnych (Go-Ahead, National Express)
Przypisy[edytuj]
<references />