Fablok: Różnice pomiędzy wersjami
Utworzono nową stronę "== Fablok – Pierwsza Fabryka Lokomotyw w Polsce == '''Fablok''' (skrót od: '''Fab'''ryka '''Lok'''omotyw) to najstarsza fabryka lokomotyw w Polsce, założona w 1919 roku w Chrzanowie. Przez ponad sto lat działalności wyprodukowała ponad 10 500 lokomotyw parowych i spalinowych, stając się symbolem polskiego przemysłu kolejowego. == Historia == === Początki (1919–1939) === Spółka została założona 20 maja 1919 roku przez inżynierów Piotra Drzewiec…" |
(Brak różnic)
|
Aktualna wersja na dzień 17:39, 2 sie 2025
Fablok – Pierwsza Fabryka Lokomotyw w Polsce[edytuj]
Fablok (skrót od: Fabryka Lokomotyw) to najstarsza fabryka lokomotyw w Polsce, założona w 1919 roku w Chrzanowie. Przez ponad sto lat działalności wyprodukowała ponad 10 500 lokomotyw parowych i spalinowych, stając się symbolem polskiego przemysłu kolejowego.
Historia[edytuj]
Początki (1919–1939)[edytuj]
Spółka została założona 20 maja 1919 roku przez inżynierów Piotra Drzewieckiego, Stanisława Karłowskiego, Władysława Jechalskiego i Leopolda Wellisza, przy wsparciu Banku Małopolskiego i Banku Handlowego. Już rok później podpisano umowę z rządem na dostawę 1200 lokomotyw w ciągu 10 lat.
Pierwszy parowóz (Tr21-19) przekazano PKP 7 kwietnia 1922 roku. W 1924 roku powstał pierwszy pojazd całkowicie z polskich podzespołów (Tr21-37). Do 1939 roku fabryka wyprodukowała setki parowozów, w tym eksportowe dla Bułgarii, Maroka, ZSRR i Łotwy.
W 1937 roku parowóz Pm36-1 zdobył Złoty Medal na Wystawie Światowej w Paryżu.
Okres wojenny (1939–1945)[edytuj]
Podczas II wojny światowej zakład został przejęty przez Niemców i przemianowany na Oberschlesische Lokomotivwerke Krenau. Inżynierowie, m.in. Klemens Stefan Sielecki, ukryli dokumentację techniczną, co pozwoliło po wojnie wznowić produkcję.
PRL i rozkwit (1945–1989)[edytuj]
Po nacjonalizacji w 1947 roku Fablok kontynuował produkcję parowozów, a od 1948 roku także lokomotyw spalinowych. W latach 1965–1992 produkowano kultową lokomotywę SM42. Eksportowano lokomotywy do Albanii, Chin, Indii, Rumunii, Wietnamu i innych krajów.
W 1977 roku zakład został włączony do Zjednoczenia BUMAR i rozszerzył profil o maszyny budowlane.
Po 1990 roku[edytuj]
W 1999 roku firma uzyskała certyfikat ISO 9001. W 2001 roku powstała spółka pracownicza „Fablok” S.A. W 2009 roku przywrócono historyczną nazwę: Pierwsza Fabryka Lokomotyw w Polsce „Fablok” S.A.
W 2013 roku ogłoszono upadłość, a w 2019 roku prawa własnościowe nabyła firma Martech-Plus.
Produkcja[edytuj]
Lokomotywy parowe[edytuj]
- Tr21 – pierwszy polski parowóz
- Pt31 – dalekobieżny parowóz pospieszny
- Pm36 – parowóz aerodynamiczny
- Ol49 – parowóz osobowy
- Las – wąskotorowy parowóz przemysłowy
Lokomotywy spalinowe[edytuj]
- Ls40 – przemysłowa lokomotywka
- SM42 – najliczniejsza seria w Polsce
- SP42 – wersja pasażerska z kotłem parowym
- SU42 – wersja z ogrzewaniem elektrycznym
Eksport[edytuj]
Lokomotywy Fabloku trafiły m.in. do:
- Maroka
- Bułgarii
- Indii
- Chin
- Rumunii
- Wietnamu
- Albanii
Ciekawostki[edytuj]
- Fablok był pierwszą fabryką lokomotyw w Polsce.
- Parowóz Pm36-1 zdobył Złoty Medal na Wystawie Światowej w Paryżu w 1937 roku.
- W czasie wojny dokumentacja techniczna została ukryta przez pracowników, co uratowało dorobek zakładu.
- W 2005 roku Fablok otrzymał nagrodę Ernesta Malinowskiego za modernizację lokomotywy ST44-3000.
Multimedia[edytuj]
Zdjęcia i filmy związane z Fablokiem można znaleźć w Wikimedia Commons pod hasłem Fablok.