Kolej w Niemczech

Kolej w Niemczech (niem. Eisenbahn in Deutschland) – jeden z najważniejszych systemów transportowych w Europie, o długości ponad 33 000 km, obsługujący zarówno ruch pasażerski, jak i towarowy. Niemiecka sieć kolejowa cechuje się gęstą infrastrukturą, dużą liczbą przewoźników oraz nowoczesnym taborem – w tym superszybkimi pociągami ICE.

Spis treści

1. Historia kolei w Niemczech
2. Zarządzanie infrastrukturą
3. Przewoźnicy kolejowi
4. Sieć kolejowa i systemy
5. Tabor
6. Kolej dużych prędkości
7. Transport towarowy
8. Przewozy regionalne i aglomeracyjne
9. Rola kolei w gospodarce i ekologii
10. Ciekawostki
11. Zobacz też
12. Bibliografia

Historia kolei w Niemczech

Pierwsza linia kolejowa została otwarta 7 grudnia 1835 roku – była to linia między Norymbergą a Fürth. Kolej dynamicznie rozwijała się w XIX wieku – szczególnie po zjednoczeniu Niemiec w 1871 roku.

W XX wieku kolej podlegała wielu przekształceniom:

• 1920 – powstanie Deutsche Reichsbahn (kolej państwowa),
• Po II wojnie światowej – podział na Deutsche Bundesbahn (RFN) i Deutsche Reichsbahn (NRD),
• 1994 – reforma Bahnreform: utworzenie Deutsche Bahn jako spółki akcyjnej.

Zarządzanie infrastrukturą

Zarządcą większości torów i stacji w Niemczech jest DB Netz AG – spółka należąca do grupy Deutsche Bahn. Istnieje też kilkudziesięciu prywatnych zarządców, posiadających krótkie linie regionalne.

• Sieć: ok. 33 400 km torów, z czego 61% zelektryfikowana,
• Szerokość toru: 1435 mm,
• Zasilanie: 15 kV 16.7 Hz AC (przez sieć trakcyjną),
• Sygnalizacja: głównie system PZB/LZB, trwają wdrożenia ETCS.

Przewoźnicy kolejowi

Największym przewoźnikiem w Niemczech jest państwowy koncern Deutsche Bahn, w skład którego wchodzą m.in.:

• DB Fernverkehr – przewozy dalekobieżne (ICE, IC, EC),
• DB Regio – przewozy regionalne i aglomeracyjne (RB, RE, S-Bahn),
• DB Cargo – transport towarowy,
• S-Bahn Berlin GmbH, S-Bahn Hamburg GmbH – koleje miejskie.

Obok DB działa również wielu przewoźników prywatnych:

• Transdev (NordWestBahn, Bayerische Oberlandbahn),
• Netinera (ODEG, Die Länderbahn),
• Go-Ahead, National Express, Abellio (do 2022).

W ruchu towarowym konkurencję dla DB Cargo stanowią: Rail Cargo Austria, Captrain, SBB Cargo, LTE Logistics, RTB Cargo i inni.

Sieć kolejowa i systemy

Niemiecka sieć kolejowa obejmuje różne systemy:

• ICE – Intercity-Express – szybkie pociągi do 300 km/h,
• IC/EC – dalekobieżne połączenia międzynarodowe,
• RE/RB – regionalne połączenia z wysoką częstotliwością,
• S-Bahn – aglomeracyjne koleje miejskie w 14 aglomeracjach,
• U-Bahn i tramwaje – nie należą do kolei, lecz komunikacji miejskiej.

Tabor

W Niemczech eksploatowanych jest kilkadziesiąt serii taboru kolejowego:

Lokomotywy elektryczne

• BR 101, 120, 185, 193 (Vectron),
• BR 146, 147 – do pociągów piętrowych.

Lokomotywy spalinowe

• BR 218, 232 (Ludmiła), 294 (manewrowe).

EZT i SZT

• ICE 1–4, ICE T, ICE L,
• BR 423, 442 (Talent 2), 426, 425, 430,
• Stadler FLIRT, Bombardier Talent, Siemens Desiro.

Kolej dużych prędkości

System kolei dużych prędkości rozwija się od lat 90.:

• Główne linie: Frankfurt–Kolonia, Berlin–Monachium, Hanower–Würzburg,
• Pociągi: ICE 1–4, ICE T, ICE L,
• Prędkości: do 300 km/h (linia Kolonia–Frankfurt),
• Trwa rozbudowa ETCS i modernizacja starszych tras.

Transport towarowy

Niemcy są liderem europejskiego transportu towarowego koleją:

• DB Cargo – największy operator w Europie,
• Sieć terminali intermodalnych (kontenery, swap-body),
• Przewozy specjalistyczne: pojazdy, chemia, stal, węgiel.

Rośnie udział przewozów intermodalnych i ekologicznych.

Przewozy regionalne i aglomeracyjne

Każdy land (kraj związkowy) organizuje przetargi na przewozy regionalne. Sieci S-Bahn funkcjonują w 14 aglomeracjach, w tym:

• Berlin, Hamburg, Monachium, Frankfurt, Stuttgart, Lipsk, Norymberga,
• S-Bahn obsługiwane głównie przez DB Regio.

Działają również systemy taryfowe (np. VBB, MVV, RMV), integrujące bilety kolejowe z komunikacją miejską.

Rola kolei w gospodarce i ekologii

Kolej odgrywa ważną rolę w polityce klimatycznej Niemiec:

• Ponad 90% pociągów pasażerskich w DB zasilana jest energią elektryczną,
• DB planuje neutralność klimatyczną do 2040 roku,
• Program „Starke Schiene” zakłada zwiększenie udziału kolei w rynku przewozów towarowych do 25%,
• Kolej wspierana jest inwestycyjnie przez rząd federalny.

Ciekawostki

• Najdłuższy tunel kolejowy w Niemczech to tunel pod górą Katzenberg – 9,4 km,
• ICE osiąga prędkość maksymalną 330 km/h podczas testów,
• Największy dworzec w Niemczech to Berlin Hauptbahnhof – pięciopoziomowy,
• DB zatrudnia ponad 300 000 pracowników,
• Pociągi ICE mają własną gastronomię – bistro i restaurację pokładową.

Zobacz też

• Deutsche Bahn
• DB Regio
• DB Cargo
• ICE
• S-Bahn w Niemczech
• Deutsche Reichsbahn
• Kolej w Polsce

Bibliografia

• Strona DB: www.bahn.de
• Wikipedia niemiecka: „Eisenbahn in Deutschland”
• Eisenbahn-Kurier, Der Schienenverkehr
• Raporty Federalnego Ministerstwa Transportu
• Infrastruktura: DB Netz AG – dane techniczne i roczne raporty

Przypisy

<references />