TEM2
TEM2 – radziecka lokomotywa manewrowa[edytuj]
TEM2 (ros. ТЭМ2) to ciężka lokomotywa spalinowa o napędzie elektrycznym, zaprojektowana w Związku Radzieckim jako rozwinięcie wcześniejszego modelu TEM1. W Polsce znana jest pod oznaczeniem SM48 i potocznie nazywana Tamarą. Lokomotywa ta odegrała istotną rolę w transporcie przemysłowym i manewrowym zarówno w krajach byłego ZSRR, jak i w Polsce.
Historia[edytuj]
Geneza i rozwój[edytuj]
Pierwsze prototypy TEM2 powstały w 1960 roku w zakładach w Briańsku. Konstrukcja bazowała na amerykańskiej lokomotywie ALCO RSD-1, dostarczanej do ZSRR w ramach programu lend-lease podczas II wojny światowej. TEM2 była rozwinięciem modelu TEM1, produkowanego od 1958 roku.
Produkcję seryjną rozpoczęto w 1967 roku. Lokomotywy były budowane w zakładach w Briańsku oraz Woroszyłowgradzie (obecnie Ługańsk). Do końca produkcji w 1989 roku powstało ponad 3160 egzemplarzy.
Nazwa i oznaczenie[edytuj]
Nazwa TEM2 pochodzi od rosyjskiego skrótu:
- T – lokomotywa spalinowa (тепловоз)
- E – przekładnia elektryczna (электрическая передача)
- M – manewrowa (маневровый)
- 2 – drugi model w serii
Dane techniczne[edytuj]
- Producent: Briańska Fabryka Lokomotyw, Woroszyłowgrad
- Lata produkcji: 1967–1989
- Układ osi: Co’Co’
- Masa służbowa: 116 000 kg
- Długość: 17 029 mm
- Szerokość: 3120 mm
- Wysokość: 4654 mm
- Średnica kół: 1050 mm
- Silnik spalinowy: PD1M
- Silniki trakcyjne: 6× ED118A
- Moc znamionowa: 880 kW (1197 KM)
- Prędkość konstrukcyjna: 100 km/h
- Pojemność zbiornika paliwa: 6000 l
- Rodzaj przekładni: elektryczna
- System hamulcowy: Matrosov, Oerlikon
- Sterowanie wielokrotne: brak
- System ogrzewania: brak
Eksploatacja[edytuj]
W ZSRR i krajach byłego bloku wschodniego[edytuj]
TEM2 była podstawową lokomotywą manewrową i przemysłową w ZSRR. Używano jej na torach o różnych szerokościach: 1435 mm, 1520 mm i 1524 mm. Wariant TEM2A umożliwiał wymianę zestawów kołowych w celu dostosowania do różnych rozstawów torów.
Lokomotywy te trafiły również do Bułgarii, Mongolii, Kuby i innych krajów zaprzyjaźnionych z ZSRR.
W Polsce[edytuj]
Do Polski pierwsze egzemplarze trafiły w 1974 roku, a w latach 1976–1988 sprowadzono 130 sztuk dla PKP. Łącznie do Polski trafiło około 430 egzemplarzy, z czego wiele pracowało w kolejnictwie przemysłowym.
W grudniu 2009 roku w eksploatacji pozostawało 380 egzemplarzy, w tym 109 w barwach PKP Cargo. Lokomotywy te były wykorzystywane głównie na terenach przygranicznych oraz w zakładach przemysłowych, np. w kopalniach piasku.
Modernizacje[edytuj]
W Polsce przeprowadzono liczne modernizacje TEM2:
- Wymiana silnika spalinowego na bardziej ekologiczny i ekonomiczny.
- Montaż komputerowego systemu sterowania.
- Instalacja monitoringu wizyjnego.
- Przebudowa kabiny maszynisty.
- Modernizacje do standardu 15D/16D przez firmę Newag.
Przykładem gruntownej modernizacji są lokomotywy TEM2 należące do Pol-Miedź Trans, które otrzymały nowe silniki spełniające normy UE oraz balast w celu dociążenia pojazdu.
Ciekawostki[edytuj]
- Lokomotywa TEM2 bywa potocznie nazywana „Tamarą” – nazwa ta przyjęła się wśród kolejarzy i miłośników kolei.
- W 2025 roku doszło do incydentu na stacji w Opalenicy, gdzie zbyt ciężki skład spowodował wybuksowanie szyn przez TEM2.
- TEM2-080 to jeden z egzemplarzy, który przeszedł wiele napraw i zmian właścicieli – od Zakładów Chemicznych w Oświęcimiu po firmę Bartex Plus.
Multimedia[edytuj]
Zdjęcia i filmy związane z TEM2 można znaleźć w Wikimedia Commons pod hasłem TEM2.
Zobacz też[edytuj]
Przypisy[edytuj]
Linki zewnętrzne[edytuj]
- [Artykuł o TEM2 na Wikipedii](https://pl.wikipedia.org/wiki/BMZ/%C5%81TZ_TEM2)
- [Ilostan Pojazdów Trakcyjnych – TEM2-080](https://ilostan.forumkolejowe.pl/index.php?nav=lok&typ=7&seria=211&lok=8079&numer=80&title=TEM2-080)
- [Kurier Kolejowy – incydent z TEM2 w Opalenicy](https://kurier-kolejowy.pl/aktualnosci/40924/moc-radzieckiej-tamary-tem2-i-zbyt-ciezki-sklad-spowodowaly-wybuksowanie-szyn-na-stacji-w-opalenicy.html)